A Conversation with Yadollah Royaï

یدالله رؤیایی  شاعر نوگرا و یکی از بنیانگذاران شعر حجم است.  او در سال ۱۷ اردیبهشت ۱۳۱۱ در دامغان به دنیا آمد. آموزش‌های دبستانی و دبیرستانی خود را ابتدا در زادگاهش، و از آن پس در تهران در دانشسرای شبانه‌روزی تربیت معلم به پایان رساند. چندسالی به کار تدریس و سرپرستی امور اوقاف دامغان اشتغال داشت. نوجوانی و جوانی او به تمایلات مارکسیستی و مبارزه در حزب توده ایران گذشت. در سال ۱۳۳۲ به دنبال کودتای ۲۸ مرداد و فرار از دامغان، چندی به زندگی مخفی، و ترک و گریز گذرانید و سرانجام در اسفند ماه همان سال دستگیر شده و به زندان افتاد.

رؤیائی پس از خروج از زندان اولین شعرهای خود را در ۲۲ سالگی نوشت و در مجلات آن زمان با نام مستعار «رؤیا» منتشر کرد، و همزمان به تحصیلات خود در رشته حقوق سیاسی در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران تا اخذ درجه دکترای حقوق بین‌الملل عمومی ادامه داد؛ و از آن پس، در وزارت دارایی به استخدام درآمد و به عنوان ذی‌حساب و سرپرست امور مالی در ادارات و دیگر مراکز دولتی، از جمله وزارت آب و برق، سازمان تلویزیون ملی ایران و… به کار پرداخت.

از خطوط مهم زندگی ادبی او می‌توان به چند نمونه اشاره کرد: تأسیس هفته‌نامه ادبی بارو به اتفاق احمد شاملو، تأسیس شرکت انتشاراتی روزن به اتفاق محمود زند و ابراهیم گلستان، اداره  و انتشار دفترهای روزن، فصلنامه‌ای در شعر، نقاشی و قصه با همکاری گروه شاعران شعر حجم ، تألیف و انتشار بیانیه حجم‌گرایی (اسپاسمانتالیسم)، تأسیس جایزهٔ ادبی شعر سال به سرمایه‌گذاری تلویزیون ملی ایران و داورانی مرکب از مسعود فرزاد، محسن هشترودی، فریدون رهنما، بیژن جلالی، پژمان بختیاری و یدالله رؤیائی ، آغاز سفرهای اروپا و اقامت‌های پاریس، تأسیس «مدرسهٔ زبان و ادبیات فارسی» در پاریس، انتشار گزینه اشعار به زبان فرانسه با نام «پس مرگ چیز دیگر بود» ، انتشارات «کره آفیس» ، دفترهای روآیومون، به ترجمه شاعران فرانسوی برنارد نوئلکلود استبان کلود استبان، آلن لانس، کریتف بالایی و …رئیس انجمن قلم ایران در تبعید، سخنرانی «گذر از اسپاسمان» در فستیوال بین‌المللی شعر کازابلانکا و طرح تئوری حجم‌گرایی، سپتامبر ۲۰۰۰ (ترجمه فارسی از عاطفه طاهائی، در کتاب “عبارت از چیست”)، اخذ عنوان “شوالیه در ادب و هنر” از دولت فرانسه، انتشار مجموعه شعر “حجمی‌هادر زبان فرانسه، همراه با ترجمهٔ “مانیفست شعر حجم” و موخره‌ای درباره آن با عنوان “غایت چیز: نگفتنیِ کلمه”، انتشارات انوانتر، پاریس، سال ۲۰۰۶، شرکت در فستیوال‌های بین‌المللی شعر، حضور در دیدارهای جهانی شاعران، سفرهای ادبی، کنفرانس‌ها و مصاحبه‌ها همیشه از فعالیت‌های دیگر او در کنار امر نویسندگی بوده‌ است. یدالله رؤیائی سال‌ها در «آنوِرونویل»، ده کوچکی در مزارع نورماندی، به سر می‌برد. عضو «خانه نویسندگان» (MeL)، و عضو «جامعه اهل ادب» (SGDL) فرانسه می باشد و هم‌اکنون در پاریس کار و زندگی می‌کند.

در این برنامه با یدالله رویایی در باره زندگی و کارهایش به گفتگو می نشینیم.

Yadollah Royaï né à Damghan (Iran), a fini ses études de doctorat en droit international à Téhéran, il vit et travaille actuellement à Paris. L’une des figures majeures de la poésie persane dont le domaine embrasse l’Iran, l’Afghanistan, le Tajikistan et les régions persanophones d’Asie centrale : Ousbékistan etc… il a publié, en Iran et en France, de nombreux recueils de poèmes ainsi que quatre grands essais comportant ses réflexions sur la poétique. Auteur de fameux manifeste de « poésie de volume, poésie d’espacement » (Téhéran 1969), il est aujourd’hui considéré comme chef de file d’un mouvement qui porte le nom « Espacementalisme » (ou poésie de volume), animé par les poètes de la jeune génération.
« Je convoque l’indicible en appliquant la technique de mettre entre parenthèses mes visions reçues, système husserlien de la phénoménologie que je personnalise dans le domaine de ma poétique:
Ainsi par la mise en suspens de l’objet et de l’apparence visuelle, le poète trouve l’occasion de faire un second retour à la chose. Et dans cette attente, l’invocation de l’indicible se produit. C’est-à-dire que tout irréel, ayant un point de départ réel, glisse dans notre pensée à partir de sa réalité d’origine, et y affiche une finalité de celle-ci. La finalité des choses, nous la découvrons sinon l’inventons, alors qu’en pratique elle se révèle à nous dans l’espacement de notre retour à la parenthèse, où, l’apparence absorbée par le mental, finalité la supplante. « Il faut d’abord perdre le monde par Epokhé pour le trouver ensuite dans une prise de conscience universelle de soi-même »(Husserle). Cette finalité de l’objet (la chose) prend corps ainsi sur la page par les mots qui la concrétisent au sein d’un langage qu’ils sont capables de créer, et est le produit d’une combinaison antérieur à notre corps. »
« Je n’écris pas ce que je pense. J’écris ce que l’écriture me fait penser. C’est plutôt la combinaison des mots qui me pense, et qui m’apprend la pensée »

Saturday July 27, 2019